Zeytin ve zeytinyağı sektöründe bu yıl önemli bir rekor üretime ulaşılırken, artan maliyetler ve devam eden stoklar, fiyatları etkisi altına almış durumda. Üreticiler, alım fiyatlarının açıklanmasını bekliyor ancak belirsizlik hala sürüyor. Tariş’in zeytinyağı alım fiyatını ne zaman duyuracağı ise sektörde merak edilen bir konu olmaya devam ediyor.
REKOR ÜRETİM: TÜRKİYE 475 BİN TON ZEYTİNYAĞI ÜRETTİ
Dünya genelinde zeytinyağı üretimi 3,2 milyon tona ulaşırken, Türkiye 475 bin tonluk üretimiyle dikkat çekti. Geçen yıl kalan stoklar ve Afrin’den gelen yağlarla birlikte toplam üretimin 600 bin tonu aşması öngörülüyor. Ancak bu kaydedilen rekor üretim, üreticilerin yüzünü güldürmedi. Maliyetler yükselirken, fiyatların düşmesi, zeytinyağı üreticilerini zor bir duruma sokuyor.
FİYAT DÜŞÜŞÜNDE AVRUPA ETKİSİ
İspanya’da yaşanan kuraklık sonrası üretimin yeniden normale döndüğü bildiriliyor ve bu durum fiyatlara da yansımış durumda. İspanya’da sızma zeytinyağı fiyatlarının Ekim ve Kasım aylarında yüzde 33 oranında düştüğü aktarılıyor. Bu düşüş, Türk zeytinyağı ihracatını olumsuz etkiliyor. Türk ihracatçıları, bu düşük fiyatlarla rekabet etmeye çalışıyor.
TARİŞ’İN ALIM FİYATI BEKLENTİSİ
Tariş, geçen yıl 295 TL olarak açıkladığı zeytinyağı alım fiyatını bu yıl henüz duyurmadı. Tariş yetkilileri, piyasalardaki belirsizliğin sona ermesini beklediklerini ifade ediyor. Ocak ayında fiyat açıklanmasıyla ilgili bir beklenti mevcutken, üreticiler ise artan maliyetleri karşılayacak bir fiyatın belirlenmesini talep ediyor.
DESTEK YETERSİZ KALIYOR
Türkiye’de zeytinyağı üreticilerine sağlanan destek, mevcut üretim maliyetlerini karşılamakta yetersiz kalıyor. Kilo başına 1 TL olan destek miktarının, üreticiler tarafından 15 TL’ye çıkarılması yönünde talepler bulunuyor. İspanya’da ise üreticilere verilen destek, ürün bedelinin yüzde 25’ine denk gelecek şekilde, Türkiye’nin destek oranının çok üzerindedir.
TİCARET DURMA NOKTASINDA
Fiyat belirsizliği nedeniyle serbest piyasada ticaret büyük oranda durma noktasına gelmiş durumda. Üreticiler zeytinyağını düşük fiyatlardan dolayı satmak istemiyor. İhracatçılar ise düşük fiyatlarla uluslararası pazarda rekabet etmeye çalışıyor. Bu durum, mevcut sıkıntıları daha da derinleştirme potansiyeline sahip.
SORUNLAR ÇÖZÜLECEK Mİ?
Uzmanlar, zeytin ve zeytinyağı sektöründe fiyat açıklamalarının sorunların yalnızca bir kısmını çözeceğini düşünüyor. Uzun vadeli politikaların geliştirilmesi ve destek miktarlarının artırılması gerektiği belirtildi. Eğer üretimde, tüketimde ve ihracatta yaşanan sorunlar çözülmezse, her yıl yeni krizlerin ortaya çıkacağı ifade ediliyor.
