Türkiye’nin 81 iline 30 bin makine konulacak: Kullanan herkese para ödenecek
Yeni yıl itibarıyla Türkiye, Avrupa’da uygulanan ‘depozito’ sistemini hayata geçirecek. Ülke genelinde yerleştirilecek 30 bine yakın makine ile uygulanacak olan Depozito Yönetim Sistemi sayesinde cam, alüminyum ve plastik atıklar, dönüşüm makinelerine atıldığında e-cüzdanlara para iadesi olarak dönüşecek.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2025 yılında devreye alınması planlanan sistem, 0,1-3 litre hacme sahip ambalajların geri dönüşümünde, her şişe ve kutu için depozito bedeli ödenecek şekilde tasarlanmıştır.
Yerli mühendisler tarafından geliştirilen makinelerde, ambalajlı atıkların barkodları okutulacak. Bu makineler, atıkları cam şişe, pet ve alüminyum ambalajlı ürün olarak sınıflandırarak uygun haznelere yönlendirecek.
Ambalajlı ürünler makinaya atıldığında, her bir şişe için ücret alınacak ve bu ücret alışverişlerde kullanılabilecek. İlk aşamada bu makineler alışveriş merkezleri ve marketlere kurulacak.
– “Depozito hepimizin aşina olduğu bir yöntem”
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdem Görgün, AA muhabirine yeni sistem hakkında bilgi verirken, Depozito Yönetim Sistemi’nin dünya genelinde 40’tan fazla ülkede uygulandığını belirtti.
Atık terimini kullanmadığının altını çizen Görgün, “Depozitoda boşaltılan ambalajı çöpe atarsanız atık haline gelir, atmadığınızda temiz bir malzemedir. Bu yüzden atık değil ‘stratejik hammadde’ demeliyiz.” açıklamalarında bulundu. Sistemin Türkiye’de 25 milyar adet içecek ambalajının toplanmasını sağlayacağını belirten Görgün, “Markete gittiğimizde aldığımız içeceğe bir miktar daha fazla para ödeyeceğiz. Bu duruma çevreyi koruma adına bir borç verme durumu olarak yaklaşmalıyız.” dedi.
Prof. Dr. Görgün, sürecin Türkiye Çevre Ajansı tarafından yürütüleceğini ve dijital bir sistemle ilerleyeceğini ifade etti. Depozito uygulama sisteminin cep telefonlarında olacağını vurguladı.
– “Bu işi doğayı korumak için yapıyoruz”
Cep telefonundaki QR kodun makinaya yaklaştırılmasıyla, atılan ambalaj sayısına göre e-cüzdana depozito bedeli iade edileceğini aktaran Görgün, ambalajların ne şekilde toplanacağı ve kimin alacağı gibi unsurların önemli olduğunu kaydetti.
Görgün, “Bu işi doğayı korumak için yapıyoruz, ancak bunun bir maliyeti var ve bu bedeli ödemek zorundayız.” dedi. Avrupa’da atık toplama sisteminin hızla yaygınlaştığına dikkat çeken Görgün, Türkiye’nin bu konuda da gerekli adımları attığını belirterek, dijital sistemin hazırlandığını söyledi.
Hem atık hem de endüstri sektörünün depozito iade sistemine ihtiyaç duyduğunu ifade eden Görgün, “2035’e kadar bu sistemi daha da geliştirmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu. Depozito Yönetim sistemi ile doğanın korunması mesajının iyi bir şekilde iletilmesi gerektiğini vurguladı.
– “Depozito bedelinin iadesini alacak”
Depozito iade otomatlarının üretimini üstlenen firmanın sahibi Ayşegül Eroğlu, sistemin kurulması adına dört yıldır çalışmalar yürütüldüğünü söyledi. Paris İklim Anlaşması çerçevesinde ambalaj atıklarının azaltılması hedefinin gerçekleştirilmesi için bu sistemin hayata geçirileceğini belirten Eroğlu, vatandaşların içecek aldıklarında depozito bedeli ödeyeceklerini ve ambalajları geri götürdük
