Bu durum mezunlarımızın işsiz kalmama uğruna bu şartlarda çalışmayı kabul ettiklerini de göstermektedir.

Yapılan araştırmalarda, Meslek liselerinden son 10 yılda mezun olanların sadece yüzde 22’sinin bir işi olduğu, iş bulabilenlerin ise yüzde 80’inin asgari ücret ve altında ücret karşılığında çalıştırıldığı ortaya çıktı. 

Milli Eğitim Bakanlığın 2007- 2008 ile 2015-2016 öğretim yılları arasında meslek liselerinden mezun olan gençler ve 81 ildeki işletme yöneticileri içinden 33 bine yakın mezun ile yaptığı araştırma sonuçları, Mezun olan gençlerin sürüklendiği sömürü sistemini gözler önüne sermiştir. Verilere göre, öğrencilerin yüzde 70’i aldıkları eğitimden memnun olsa da çalışma hayatına girebilme oranlarındaki düşüklük ve aldıkları ücretler dikkat çekmiştir.

Mezunlar eğitim sonrasına ilişkin “sektörde yeterli ücretin verilmemesi, çalışma şartlarının ağır olması, sosyal statünün düşük olması, bulunulan bölgede alana yönelik iş imkânının olmaması ve mesleki yeterlilik kazandırılamaması” gibi sorunları sıralamışlardır..

Çalışabilen azınlıktaki mezunların yüzde 37’si tanıdıkları aracılığıyla, yüzde 21’i bireysel başvuru yaparak iş bulduklarını belirtirken, İŞKUR aracılığıyla iş  bulabilenlerin oranı yüzde 5, KPSS ile işe alınanların oranı da yüzde 6’da kaldı. ‘‘Tanıdık yolu ile iş bulma’’ durumunu son derece dikkate değerdir. İŞKUR kanalı ile iş bulma oranlarındaki düşüklük etraflıca incelenmelidir. 

Geçmiş yıllarda mezun olup, askerliğini yapmış onlarca meslek lisesi mezunu kendi branşında iş ve tatminkar ücret bulamadıkları için, otobüs terminalinde bilet satmakta, muavinlik, şoförlük, pazarlamacılık, pazarcılık, güvenlik görevlisi, garsonluk, dönercilik, simitçilik, bakkallık, apartman görevlisi, otopark görevlisi  vb. meslekleri yapmaktadırlar.

Konuyla ilgili diğer bir olgu da işverenlerin, “eleman arıyoruz bulamıyoruz” serzenişleri. Özellikle makine, metal, ahşap, elektronik, elektrik , iklimlendirme, yapı sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin özellikle nitelikli iş gücü bulmakta çok zorlandıkları, eksik istihdamla üretime devam etmek zorunda olduklarını  açıkça görebiliyoruz.

Meslek lisesi mezunlarının eğitim gördükleri alanlarda çalışmamalarının iki gerekçesi olabilir; Birincisi okullarda aldıkları eğitime güvenemeyip işletmelere gitmek istemeyebilirler, ikincisi işletme sahiplerinin meslek lisesi mezunlarına asgari ücret seviyesinde maaş vermeleri. Bence her iki olgu da etkilidir.  

Ama temel unsurun işletmelerin düşük ücret politikaları ve verilen düşük statülü görevler olduğunu söyleyebilirim.

                                                                                             Ali İhsan Bozgeyik

                                                 M.Rüştü Uzel Teknik Okulları Mezunlar Derneği Başkanı