Psikolojik olarak değerlendirilen anoreksiya, zamanında tespit edilip uygun tedavi uygulanmadığında hayati tehlike oluşturabilecek bir durumdur.
Bu rahatsızlık, bireyin hem fiziksel hem de zihinsel sağlığını olumsuz etkiler. Anoreksiya, aşırı kilo kaybı, metabolik bozukluklar ve sosyal izolasyon gibi komplikasyonlara sebep olabilir. Her yaş grubunda ve cinsiyette görülebilen bu hastalık, genellikle ergenlik döneminde başlar ve tedavi süreci karmaşık ve uzun olabilmektedir.
Anoreksiya Nedir?
Anoreksiya, bireyin ideal kilosunun altında olmasına rağmen kendisini kilolu hissetmesi ve bu inançla beslenmeyi kısıtlaması şeklinde tanımlanmaktadır. Zamanla bu kısıtlama, hayati tehlike arz eden kilo kaybına yol açar. Anoreksiya hastaları, genellikle aşırı diyet yapma, sürekli egzersiz yapma, yiyeceklerden kaçınma ve aynada kendilerini çarpık görme gibi davranışlar gösterir.
Anoreksiyanın Nedenleri Nelerdir?
Anoreksiya nervozanın kesin bir nedeni olmamakla birlikte, genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir arada etkili olduğu düşünülmektedir. Başlıca nedenler arasında şunlar sayılabilir:
Depresyon ve anksiyete bozuklukları
Travmatik yaşam deneyimleri
Aile içi iletişim sorunları
Toplumun güzellik standartları ve medya etkisi
Obsesif kompülsif kişilik özellikleri
Kontrol arzusu ve mükemmeliyetçilik
Anoreksiya Belirtileri Nelerdir?
Anoreksiya, hem davranışsal hem de fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Belirtiler hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilir:
Davranışsal Belirtiler:
Kilo alma korkusu
Sürekli diyet yapma, kalori sayma
Yemek yemeyi reddetme
Aynada kendini kilolu görme
Sosyal ortamlarda yemek yemekten kaçınma
Sürekli egzersiz yapma
Fiziksel Belirtiler:
Aşırı zayıflık
Düşük tansiyon ve yavaş kalp atışı
Bayılma ve baş dönmesi
Yorgunluk ve halsizlik
Soğuk hissetme, kuru cilt
Saç dökülmesi ve tırnak kırılması
Düzensiz veya tamamen kesilen adet döngüsü
Sindirim problemleri ve karın ağrısı
Anoreksiya Sonucunda Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar
Tedavi edilmediğinde anoreksiya, birçok ciddi sağlık sorununa neden olabilir:
Kalp ritim bozuklukları
Elektrolit dengesizlikleri
Osteoporoz (kemik kaybı)
Karaciğer ve böbrek yetmezliği
Diş çürümeleri ve diş kaybı
Bağışıklık sisteminin zayıflaması
İntihar riski
Anoreksiya Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis süreci genellikle fiziksel muayene, laboratuvar testleri ve psikolojik değerlendirme adımlarını içerir. Doktorlar şu aşamaları izler:
Vücut kitle indeksi (VKİ) ölçümü
Nabız, tansiyon ve vücut sıcaklığı takibi
Kan testleri (elektrolit, karaciğer ve böbrek fonksiyonları)
Psikolojik değerlendirme formları
Röntgen veya EKG gibi görüntüleme teknikleri
