İnce kabuğu, iri taneleri, yüksek yağ oranı ve aromatik tadıyla tanınan Gaziantep fıstığı, hem iç piyasada hem de ihracatta büyük bir ekonomik değer sunmaktadır.
Gaziantep’te fıstık üretimi, özellikle Nizip, Araban ve Yavuzeli ilçelerinde yoğun bir şekilde gerçekleşmektedir. Bölgede bulunan toprak yapısı, iklim özellikleri ve geleneksel üretim yöntemleri, fıstığın kalitesinin artmasında önemli rol oynamaktadır. Coğrafi işaret tesciline sahip olan Antep fıstığı, baklava gibi birçok geleneksel tatlının vazgeçilmez bir malzemesi durumundadır.
Şanlıurfa’da Üretimde Öne Çıkıyor
Son yıllarda Şanlıurfa, fıstık üretiminde kayda değer bir pay elde etmeye başlamıştır. GAP projesi sayesinde sulama imkânlarının artması, Urfa’daki fıstık bahçelerinin hızla genişlemesine olanak tanımıştır. Hatta bazı dönemlerde Şanlıurfa, üretim açısından Gaziantep’i geride bırakmıştır. 2023 yılında Türkiye genelinde üretilen yaklaşık 300 bin ton fıstığın yüzde 45’i Şanlıurfa, yüzde 35’i ise Gaziantep’ten karşılanmıştır.
Ancak kalite açısından üreticiler ve uzmanlar, Gaziantep fıstığının bir adım önde olduğunu belirtmektedir. Özellikle “Boz fıstık” ve “Kırmızı kabuklu” çeşitleri, aroma ve yağ oranlarıyla daha fazla tercih edilmektedir.
Fıstıkta Rekabet, Kaliteyi Artırıyor
Gaziantep ve Şanlıurfa arasındaki bu rekabet, Türkiye fıstık sektöründe genel olarak kalite ve üretim artışını teşvik etmektedir. Her iki ilde de kamu ve özel sektör yatırımları, modern işleme tesisleri ve çiftçi destek programları hızla gelişme göstermektedir.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın desteğiyle çiftçiler; budama, gübreleme ve sulama gibi konularda bilinçlenmekte, yeni nesil bahçelerle verim artırma hedeflenmektedir. Bu durum, hem iç tüketimi hem de ihracatı doğrudan etkilemektedir.
Dünya Pazarında Türk Fıstığı
Türkiye, fıstık ihracatında önemli bir oyuncu konumundadır. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’den 100’den fazla ülkeye yaklaşık 220 milyon dolarlık Antep fıstığı ihraç edilmiştir. Almanya, İtalya, Suudi Arabistan ve Çin, bu ihracatın en büyük pazarları arasında yer almaktadır. Bu başarının arkasında ise büyük ölçüde Gaziantep ve Şanlıurfa’daki üreticilerin katkısı bulunmaktadır.
Tatlı Rekabet Türkiye’nin Lehine
Gaziantep’in kalitesi ile Şanlıurfa’nın üretim gücü, fıstık sektörünün her geçen yıl daha da büyümesine katkı sağlamaktadır. Bu tatlı rekabet, hem çiftçilere hem de tüketicilere kazanç sağlamaktadır. Ancak markalaşma, kalite ve geleneksel bilgi birikimi açısından bakıldığında, Gaziantep fıstığı hala zirvedeki yerini korumaktadır.
