Mayıs ayının ortalarına gelinmesine rağmen, Marmara Bölgesi’nde soğuk hava etkisini sürdürmeye devam ediyor. Karadeniz bölgesinde güneşin görünmesi oldukça nadirken, Anadolu’nun bazı kesimlerinde ise yoğun yağışlar etkili olmaya devam ediyor. Bu durum, sıcak bir yaz mevsimi bekleyenlerin sabrını zorlamakta. Hava koşullarının hala serin olmasının nedenleri neler? İstanbul’da geceleri neden mont giymek gerekiyor? Mevsim normalleri açısından bu durumu nasıl değerlendirmeliyiz?
Kuzey Marmara ve Balkanlardan Gelen Soğuk Rüzgarlar
Kuzey Marmara kuşağı, Demirköy’den Kandıra-Karasu’ya kadar uzanan geniş bir alanı kapsuyor ve bu bölge, Balkanlar ile Kırım üzerinden gelen soğuk hava kütlelerinin etkisi altında bulunuyor. Rusya ve Ukrayna çevresinden gelen soğuk hava dalgaları, Nisan ve Mayıs aylarında rüzgarlarla kendini hissettiriyor. Bu durum, halk arasında “kış bitmedi” algısını oluşturmakta. Özellikle İstanbul ve çevresinde gündüz sıcaklıkları 16-17°C civarında seyretmekte; bu sıcaklıklar, mevsim normallerinin biraz altında kalmasına karşın Mayıs için normal olarak değerlendiriliyor.
Mevsim Normalleri Bize Soğuk Geliyor
Güney Marmara bölgesinde (Çanakkale, Balıkesir, Bursa) sıcaklıklar kuzeye göre 4-5°C daha yüksek. Örneğin, Çanakkale’de hava 20°C civarındayken, İstanbul’da bu sıcaklık 16°C hissediliyor. Bu sıcaklık farkı, insanların “hava soğuk” algısını tetikliyor. Çünkü 15-20°C sıcaklık, İstanbul için mevsim normallerini temsil etse de, genellikle 2-3°C daha yüksek sıcaklıklar bekleniyor.
Deniz ve Karalar Arasındaki Isınma Farkı: Termal Atalet
Denizlerin yüksek özgül ısısı, yani ısıyı uzun süre muhafaza etme özelliği, denizlerin karalardan daha yavaş ısınmasına yol açıyor. Marmara Denizi’nin sıcaklığı şu an yaklaşık 17°C civarında bulunmakta ve bu soğuk su, çevresindeki havanın serinlemesine neden olmakta. Karasal bölgelerde ise sıcaklık gün içinde 20°C’yi geçerken, gece 3°C’ye kadar düşebiliyor. Bu durum, kıyı bölgelerinde daha ılıman ve iç kesimlerde ani sıcaklık değişimlerinin yaşanmasına yol açmakta.
Atmosfer ve Güneş Etkileşimi: Neden Güneşten Gelen Enerji Anında Sıcaklığa Dönüşmüyor?
Mayıs ayında Kuzey Yarımküre’ye ulaşan güneş enerjisi artarken, atmosferde bulunan toz ve partiküller, güneş ışınlarının bir kısmını geri yansıtarak etkisini azaltıyor. Sahra Çölü’nden taşınan tozlar, gökyüzünü sabah ve akşam saatlerinde kızıl turuncu renklere bürürken, doğrudan ısı geçişini engelliyor. Bu atmosferik etkileşimler, güneş ışığının yeryüzüne ulaşan etkisini zayıflatıyor ve hava sıcaklıklarının aniden yükselmesini engelliyor.
Doğanın Serinletici Gücü: Buharlaşma ve Evapotranspirasyon
İlkbaharın gelmesiyle doğadaki bitkiler, topraktaki suyu atmosfere su buharı olarak salmakta. Bu buharlaşma süreci, bitkilerin terlemesiyle birleştiğinde çevreyi doğal olarak serinletiyor. Yeşil alanlarda hissedilen ferahlığın temel sebebi bu doğal iklimlendirme etkisidir. Bu süreç, hava sıcaklığının aniden yükselmesini engelleyen önemli bir faktör olarak öne çıkmakta.
Gece Radyasyonel Soğuma ve Bulutsuz Gökyüzü
Gündüz ısınan toprak ve bitki örtüsü, gece boyunca uzun dalga boylu radyasyon ile
