Gaziantep ve Türkiye genelinde konut alımında, evin satış fiyatı ile birlikte çeşitli yasal ve yan masraflar önemli bir maliyet oluşturmaktadır. Tapu harcı, emlak komisyonu ve KDV gibi kalemler, alım-satım işlemlerinin finansal yükünü artıran etkenlerdir. Ancak, birçok vatandaş bu masrafların nasıl hesaplandığı ve kimin tarafından ödenmesi gerektiği konusunda yeterli bilgiye sahip değildir.
Tapu harcı kim tarafından ödenmeli?
Yasal düzenlemelere göre tapu harcının alıcı ve satıcı arasında eşit şekilde (yüzde 2+2) paylaşılması gerekmektedir. Ancak pratikte genellikle bu yük, alıcının üzerine bırakılmaktadır. Gaziantep’te emlakçılarla gerçekleştirilen işlemlerde benzer durumların sıkça yaşandığı ifade edilmektedir. Tapu harcı, satış bedelinin %4’ü oranında hesaplanmakta ve çoğunlukla belediyelerce belirlenen asgari rayiç bedel üzerinden değil, gerçek satış bedeli üzerinden ödenmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu konuda daha şeffaf ve adil bir uygulama sağlamak için yeni düzenlemeler üzerinde çalışmalar yapmaktadır.
Emlak komisyonlarına da dikkat edilmeli
Alım-satım işlemlerinde önemli maliyet kalemlerinden biri emlak danışmanlığı komisyonlarıdır. Türkiye’de her iki taraftan ayrı ayrı yüzde 2’ye kadar komisyon talep edilebilmektedir. Bu komisyonlara eklenen %20 oranındaki KDV ile birlikte toplam maliyet artış göstermektedir. Gaziantep’te bazı emlak ofislerinin, mevzuata aykırı olarak sadece alıcıdan komisyon talep ettiği de bilinmektedir. Bu nedenle alıcı ve satıcıların sözleşme yapmadan önce bu oranları net bir şekilde belirlemeleri önem arz etmektedir.
Dünya ortalamasının altında ama dikkatli olmak gerekiyor
Denge Değerleme tarafından gerçekleştirilen uluslararası araştırmaya göre, Türkiye’deki gayrimenkul işlem maliyetleri dünya ortalamasının altında kalmaktadır. 40 ülkeyi kapsayan çalışmaya göre işlem masraflarının ortalama %11,7 seviyesinde olduğu görülürken, Türkiye bu oranı geçmemektedir. Gelişmiş ülkelerde ise alım-satım masraflarının %10 ila %15 arasında değiştiği, bazı ülkelerde ise bu oranın %26,5’e kadar çıkabildiği tespit edilmiştir.
Diğer ülkelerde uygulama nasıl?
İngiltere, ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkelerde emlak danışmanlığı ücreti yalnızca satıcı tarafından karşılanmakta, alıcıdan herhangi bir komisyon talep edilmemektedir. Bu ülkelerde ayrıca kiralama işlemlerinde hizmet bedelinin çoğunlukla ev sahibi tarafından ödenmesi de dikkat çekicidir. Türkiye’de ise alıcı ve kiracı genellikle masrafları üstlenmektedir.
Ev alırken hangi masraflar dahil, hangileri hariç?
Türkiye’deki alım-satım işlemlerinde aşağıdaki masraf kalemleri söz konusu olmaktadır:
- Tapu harcı (%4 – alıcı ve satıcıya eşit)
- Emlak komisyonu (%2+KDV)
- Döner sermaye harcı
- Zorunlu Deprem Sigortası (DASK)
- Tapu işlem ücretleri
- Varsa kredi dosya masrafları
Değer artış kazancı vergisi ise yalnızca belirli şartlarda, özellikle 5 yıl içinde satılan taşınmazlarla ilgili olarak uygulanmakta ve genellikle satıcı tarafı ilgilendirmektedir. Bu vergi çoğunlukla göz ardı edilse de işlem öncesinde detaylı bir şekilde araştırılması önerilmektedir.
Gazianteplilere uyarı: Satın alma sürecinde bilgi eksikliği sizi zarara uğratabilir
Uzmanlar, ev almayı planlayan Gazianteplilere tapu müdürlükleri, emlak danışmanları ve belediye rayiç
